Yerba Maté: Een Oeroud Brouwsel Barstensvol Voedingsstoffen

Yerba Maté: Een Oeroud Brouwsel Barstensvol Voedingsstoffen

Luke Sumpter
Luke Sumpter
Bijgewerkt op:

Mate is een oeroud drankje en heeft in laboratoria aangetoond over indrukwekkende eigenschappen te beschikken. Lees hier meer over de potentiële voordelen en hoe het zelf traditioneel te bereiden is.

WAT IS YERBA MATÉ?

De matéplant, met de wetenschappelijke naam Ilex paraguariensis, is een Zuid-Amerikaanse plant die behoort tot de hulstfamilie. Van de plant wordt een brouwsel gemaakt dat we mate noemen. Dit kruidendrankje vind je voornamelijk in Paraguay, Argentinië, Uruguay, Brazilië, Bolivia en Chili. De kruidenthee is inmiddels ook doorgedrongen tot de westerse wereld. Daar verkopen leveranciers het als een voedingssupplement.

Het kruid zit tevens in diverse energiedrankjes, omdat het relatief veel cafeïne bevat. Mensen gebruiken mate daarbij vaak als koffievervanger, waarvan de stimulerende effecten subtieler en aangenamer zijn. Een kop koffie bevat ongeveer 95-200mg cafeïne, terwijl dat voor mate slechts 30-40mg is.

Net als de theeplant, is de matéplant een groenblijvende struik (of kleine boom) die soms wel 15m hoog wordt. De blaadjes, die later gedroogd worden voordat ze als mate gedronken worden, zijn 7-110mm lang, 3-5,5cm breed en hebben een gekartelde rand. De matéplant wordt hoofdzakelijk in Zuid-Amerika commercieel gekweekt. Brazilië is daarbij de grootste producent.

Na de oogst worden de blaadjes naast een houtvuurtje gedroogd. Dat verrijkt ze met een rokerige smaak. De kracht van mate is sterk afhankelijk van het geslacht van de gebruikte matéplant. Mannetjesplanten produceren over het algemeen blaadjes met een sterkere smaak die bovendien meer cafeïne bevatten. Bladeren van vrouwelijke planten zijn echter wat subtieler qua smaak en effect.

VOORDELEN VAN DE MATÉPLANT

De bladeren van deze intrigerende plant worden hoofdzakelijk voor mate gebruikt. Onderzoekers hebben daarbij tot op bepaalde hoogte de chemische bestanddelen onderzocht. Sommige van de in de volgende sectie aangehaalde onderzoeken zijn uitgevoerd op proefdieren. Toch zijn ze een potentiële indicator van wat verder onderzoek met mensen aan het licht brengt.

  • HET IS MOGELIJK IN STAAT HET AFWEERSYSTEEM TE ONDERSTEUNEN

May Bolster Immune Defence

De matéplant is een uitstekende bron van micronutriënten, zoals vitamine E, selenium, zink en vitamine C. Vitamine C draagt mede bij aan een goede afweer; een tekort aan dit micronutriënt resulteert in een afweerdefect, zoals vastgesteld in een publicatie3 uit 1983 in het tijdschrift Gerontology.

Al deze substanties treden in het lichaam ook op als antioxidanten. Ze zijn in staat te assisteren in de belangrijke strijd tegen vrije radicalen. Bovendien ondersteunen deze moleculen het immuunsysteem. 

  • HET HELPT MOGELIJK BIJ GEWICHTSVERLIES

May Assist Weight Loss

Het is algemeen bekend dat zwaarlijvigheid steeds vaker voorkomt. Met de hedendaagse westerse leefstijl hebben mensen weinig tijd voor lichaamsbeweging. Bovendien blijven veel werknemers de hele dag op hun stoel zitten. Lichaamsbeweging en voeding zijn belangrijk als je wilt afvallen. Bepaalde supplementen, zoals mate, kunnen echter ook behulpzaam zijn.

Het tijdschrift Laboratory Animal Research publiceerde een artikel4 over de effecten van mate op gewichtsverlies bij laboratoriummuizen. Het bleek dat suppletie van het kruid hielp bij afvallen door de eetlust te verminderen en de stofwisseling te stimuleren. Er is ook onderzoek met mensen uitgevoerd dat een idee geeft van de effecten van mate op gewichtsverlies.5 

In ander onderzoek6 zijn de effecten van het kruid getest bij gewichtsverlies gedurende een periode van 12 weken. In de willekeurige, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie stelden de onderzoekers de BMI en de taille-heupverhouding vast. Een groep van 15 individuen kreeg gedurende een periode van 12 weken mate-supplementen in de vorm van capsules. De totale dagelijkse dosis bestond uit 3g per dag. De onderzoekers stelden een statistisch significante vermindering van de BMI, het vetpercentage en de taille-heupverhouding vast ten opzichte van de placebogroep. 

  • HET VERBETERT ALERTHEID EN ENERGIE

Boosts Alertness And Energy

Een kopje mate induceert effecten die lijken op die van een kop koffie. Het verbetert de concentratie. Dit komt doordat de matéplant cafeïne bevat. Gebruikers stellen echter dat de effecten een ietsiepietsie verschillen. Ze zeggen dat de prikkeling van mate zachtaardiger is. Bovendien veroorzaakt het geen dip als de cafeïne uitgewerkt raakt.

Probeer de volgende keer dat je je huiswerk doet of een boek leest een kopje mate te drinken. Van cafeïne is per slot van rekening wetenschappelijk7 aangetoond dat het je alertheid en kortetermijngeheugen verbetert.

DE BEREIDINGSWIJZE VAN MATE

How To Make Yerba Mate Tea

Mate is op verschillende manieren te trekken. Dat ligt een beetje aan je beweegredenen en hoe traditioneel betrokken je bent.

De eenvoudigste en makkelijkste manier om een kopje mate te zetten, is door kant-en-klare theezakjes te kopen. Ook is het mogelijk de losse blaadjes in een thee-ei te doen.

In het andere (traditionele) geval maak je mate in een kalebas die functioneert als theekopje. De vloeistof consumeer je vervolgens met een bombilla, een ijzeren rietje met een filtergedeelte. De kalebas wordt doorgaans voor ⅓ gevuld met gedroogde bladeren en aangevuld met koud water. Vaak wordt het op smaak gebracht met citroensap, suiker of melk. Van oudsher wordt het drankje zowel koud als warm geserveerd. Dat hangt af van je voorkeur.

IS MATE GEZONDER DAN KOFFIE?

Beide drankjes hebben zo hun eigen voor- en nadelen. De uitdrukking "gezond" laat zich echter moeilijk vaststellen. En het vergelijken van hoe deze twee substanties daaraan bijdragen of er afbreuk aan doen, is geen makkelijke taak. Beide drankjes bevatten goede hoeveelheden micronutriënten en antioxidanten. Voor koffieleuten die minder cafeïne willen gebruiken, is mate echter een goed alternatief. Zo is het toch mogelijk een bakkie te doen, terwijl elk kopje minder cafeïne bevat.

Gerelateerd artikel

Yerba Maté vs. koffie: Moet je de overstap maken?

DE GESCHIEDENIS VAN MATE

Mate kent een intrigerende en aloude geschiedenis. Het is voor het eerst gedronken door de Guaraní, een volk in Paraguay. Daarna is het overgewaaid naar andere volksstammen, zoals de Tupi in Zuid-Brazilië. Het gebruik van het kruid werd vervolgens steeds algemener. Dat kwam omdat Europese kolonisten het Amerikaanse continent veroverden, waardoor ook buurlanden en overzeese gebieden ermee in aanraking kwamen. Door de toegenomen consumptie werd het voor Paraguay een belangrijk product. Zelfs belangrijker dan tabak.

Luke Sumpter
Luke Sumpter
Luke Sumpter heeft een diploma in de Klinische Gezondheidswetenschappen en een passie voor het kweken van planten. Inmiddels werkt hij al zeven jaar als professioneel journalist en schrijver op het gebied van cannabis en de wetenschap.
Bronnen
  • (n.d.). - https://iubmb.onlinelibrary.wiley.com
  • (n.d.). - https://onlinelibrary.wiley.com
  • (n.d.). - https://onlinelibrary.wiley.com
  • Ahmad Alkhatib. (2014). Yerba Maté (Illex Paraguariensis) ingestion augments fat oxidation and energy expenditure during exercise at various submaximal intensities - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • Bernard Kennes, Isabelle Dumont, Dany Brohee, Claude Hubert, & Pierre Neve. (1983). Effect of Vitamin C Supplements on Cell-Mediated Immunity in Old People - https://www.karger.com
  • Burris KP, Davidson PM, Stewart CN, Zivanovic S, & Harte FM. (2012 Apr). Aqueous extracts of yerba mate (Ilex paraguariensis) as a natural antimicrobial against Escherichia coli O157:H7 in a microbiological medium and pH 6.0 apple juice - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • Chandra S, & De Mejia Gonzalez E. (06/02/2004). Polyphenolic compounds, antioxidant capacity, and quinone reductase activity of an aqueous extract of Ardisia compressa in comparison to mate (Ilex paraguariensis) and green (Camellia sinensis) teas - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • de Morais EC, Stefanuto A, Klein GA, Boaventura BC, de Andrade F, Wazlawik E, Di Pietro PF, Maraschin M, & da Silva EL. (09/23/2009). Consumption of yerba mate ( Ilex paraguariensis ) improves serum lipid parameters in healthy dyslipidemic subjects and provides an additional LDL-cholesterol reduction in individuals on statin therapy - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • Filip R, Davicino R, & Anesini C. (2010 May). Antifungal activity of the aqueous extract of Ilex paraguariensis against Malassezia furfur - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • Kim SY, Oh MR, Kim MG, Chae HJ, & Chae SW. (09/25/2015). Anti-obesity effects of Yerba Mate (Ilex Paraguariensis): a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • Loria D, Barrios E, & Zanetti R. (2009 Jun). Cancer and yerba mate consumption: a review of possible associations - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • Schinella G, Fantinelli JC, & Mosca SM. (2005 Jun). Cardioprotective effects of Ilex paraguariensis extract: evidence for a nitric oxide-dependent mechanism - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
  • Young-Rye Kang, Hak-Yong Lee, Jung-Hoon Kim, Dea-In Moon, Min-Young Seo, Sang-Hoon Park, Kwang-Ho Choi, Chang-Ryong Kim, Sang-Hyun Kim, Ji-Hyun Oh, Seong-Wan Cho, Sun-Young Kim, Min-Gul Kim, Soo-Wan Chae, Okjin Kim, & Hong-Geun Oh. (2012, March). Anti-obesity and anti-diabetic effects of Yerba Mate (Ilex paraguariensis) in C57BL/6J mice fed a high-fat diet - https://www.ncbi.nlm.nih.gov
Je bezoekt onze Nederlandse website.