Cafeïne: Alles Eruit Halen Wat Erin Zit

Je kunt je misschien nauwelijks voorstellen hoe het is om de dag zonder kopje thee of koffie te beginnen. Of misschien houd je gewoon van een opkikkertje 's middags, in de vorm van energiedrank. Hoe dan ook, cafeïne is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven.

Er zijn echter nog veel meer producten met cafeïne te bedenken dan we hierboven hebben genoemd. Wij vragen ons daarbij af hoe je zoveel mogelijk uit dit stimulerende middel kunt halen. In dit artikel nemen we onder de loep wat je moet weten om cafeïne ten volle te benutten.

Wat is cafeïne?

Cafeïne is een natuurlijke, chemische stof die aangetroffen wordt in theebladeren, koffiebonen, cacaobladeren en een groot aantal planten. Het werkt stimulerend in op het centrale zenuwstelsel en maakt je alerter, verhoogt je fysieke prestaties en geeft je meer energie. Wel is de invloed van cafeïne per persoon verschillend (daarover later meer).

Cafeïne bootst in je lichaam de neurotransmitter adenosine na, en bindt zich aan de adenosinereceptoren A1 en A2 in de hersenen. Daarmee blokkeert het de binding van adenosine, dat op die manier tijdelijk wordt uitgeschakeld. Het blokkeren van de A1 receptor betekent dat ontspanning en vermoeidheid worden uitgesteld, terwijl het blokkeren van de A2 receptor tot het vrijkomen van dopamine leidt. Bovendien stimuleert cafeïne de bijnieren tot adrenalineproductie, waardoor je bloed sneller gaat stromen, je ademhaling sneller wordt en je spieren op inspanning worden voorbereid. Al deze effecten zorgen ervoor dat je meer energie krijgt en dat je je frisser voelt.

Oorsprong van cafeïne

We weten dat cafeïne in veel planten voorkomt, maar wanneer zijn mensen het voor het eerst gaan gebruiken om zichzelf op te peppen? Men neemt aan dat het voor het eerst werd genuttigd in de vorm van thee, in 2737 v.Chr. Koffie werd pas later ontdekt. Een van de verhalen over de effecten van cafeïne behelst een Ethiopische geitenhoeder, genaamd Kaldi, die zag dat zijn geiten na het eten van koffiebonen vol energie gingen steigeren en met elkaar gingen stoeien. Of dit een waar verhaal is of alleen maar een mythe, is echter niet helemaal duidelijk.

Koffie kreeg pas in de vijftiende eeuw een prominente plaats in het dagelijks leven, toen op het Arabische schiereiland de teelt en verkoop ervan begon op te komen. In de zeventiende eeuw kwam Europa ermee in aanraking. Niet iedereen was er echter meteen enthousiast over. Zo bestempelden de plaatselijke geestelijken van Venetië koffie als een "bittere uitvinding van de duivel". Desondanks maakte ook de rest van de wereld in het midden van de zeventiende eeuw kennis met koffie, en de rest is geschiedenis.

Vanaf dat moment werd cafeïne in alle lagen van de bevolking een belangrijk iets. Aan het eind van de achttiende eeuw werd cafeïne zelfs nog populairder door de uitvinding van koolzuurhoudende energiedrankjes. Tegenwoordig gebruikt naar schatting ongeveer 80% van de wereldbevolking per dag ten minste één cafeïnehoudend product (Heckman et al., 2010).

Natuurlijke en synthetische cafeïne

Als je 'cafeïne-houdende producten' googelt, kom je waarschijnlijk meer dan eens de term 'synthetisch' tegen. Maar hoe verhoudt zich dat tot natuurlijke cafeïne? De twee zijn identiek, maar het verschil is dat de synthetische variant is gemaakt van ureum en chloorazijnzuur, terwijl natuurlijke cafeïne kan worden geëxtraheerd uit wel zestig verschillende soorten planten. Synthetische cafeïne kan daarbij massaal worden geproduceerd en wordt daarom vaak voor energiedrankjes en koolzuurhoudende frisdrank gebruikt. Het maakt in principe niet zoveel uit, want de twee hebben precies dezelfde effecten.

Effecten van cafeïne

Er is al veel geschreven over de effecten van cafeïne en misschien ben je er zelf ook wel bekend mee. Toch kan het effect per persoon verschillen, net als bij andere drugs. Als vuistregel voor het merken van stimulerende effecten geldt dat je 40 tot 300mg moet binnenkrijgen. Maar terwijl de ene persoon al genoeg heeft aan één kop koffie om hier iets van te merken, heeft een ander daar veel meer voor nodig.

Hieronder enkele gebieden waarop cafeïne mogelijk voordelen kan bieden, zoals uit onderzoek blijkt:

Cognitieve functie

Wat ter discussie staat, is of het drinken van koffie of energiedrankjes dan wel het innemen van cafeïne-supplementen of -capsules je concentratievermogen en geheugen kan verbeteren. In een review uit 2010 bleek cafeïne taken met betrekking tot het werkgeheugen tot op zekere hoogte te verbeteren, maar taken die erg afhangen van het werkgeheugen juist te belemmeren (Nehlig, 2010). Uit veel onderzoeken kwam daarbij ook naar voren dat het de reactietijd kon versnellen en de cognitieve prestaties van vooral vermoeide deelnemers kon verbeteren.

Fysieke prestaties

Waar veel wetenschappelijk bewijs voor is, is de verbetering van fysieke prestaties door cafeïne. Dit ergogene (prestatiebevorderende) effect wordt dan ook op grote schaal benut door allerlei sporters. Er worden wat dat betreft positieve resultaten gerapporteerd door duursporters, maar ook door teamsporters en gewichtheffers (Martins et al., 2020). Hoewel daar wel wat kanttekeningen bij te plaatsen zijn, gebruiken amateurs en professionele sporters regelmatig cafeïne in pure vorm of als supplement om hun prestaties te verbeteren.

Moet je je zorgen maken over de bijwerkingen van cafeïne?

Naast mogelijke voordelen heeft cafeïne ook een aantal bijwerkingen. Hoewel deze niet bijzonder ernstig zijn, kunnen ze wel tot ongemak en frustratie leiden. De beste manier om ze te vermijden, is door de aanbevolen dosering (40-300mg) niet te overschrijden en niet teveel cafeïne in korte tijd te nemen.

Hieronder volgen de belangrijkste bijwerkingen om op te letten:

Problemen met in slaap komen

Onmiskenbaar de bekendste en meestvoorkomende bijwerking van cafeïnegebruik is het niet in slaap kunnen komen. Zoals je inmiddels wel weet, is cafeïne een stimulerend middel dat je alert en wakker houdt. Dat is misschien goed voor overdag als je bezig bent, maar helpt niet om 's avonds tot rust te komen. Men denkt dat dit probleem ontstaat doordat cafeïne bij een normale dosering minstens vijf uur in je systeem blijft. Dus als je 's nachts niet goed kunt slapen, neem het dan alleen 's ochtends!

Vermoeidheid

Hoewel cafeïne erom bekendstaat dat het een energiestoot geeft, leidt een hoge concentratie en herhaaldelijk gebruik juist tot vermoeidheidachtige verschijnselen als het je systeem weer verlaat. De gebruikelijkste symptomen van zo'n 'cafeïne-dipje' zijn hoofdpijn, duizeligheid en spierpijn. Toch kan dit eenvoudig worden voorkomen door minder cafeïne te gebruiken.

Misselijkheid

Een andere algemene bijwerking van cafeïne is misselijkheid. Vooral als je het in grote hoeveelheden neemt, werkt het dehydraterend en kan het al snel tot maagklachten leiden. Je kunt dit vermijden door steeds gehydrateerd te blijven, je cafeïnegebruik te verminderen en wat te eten voordat je 's ochtends koffie drinkt.

Cafeïne

(14)

Bekijken

Vaak moeten plassen

Cafeïne heeft ook een stimulerend effect op de blaas. Bijna iedere koffiedrinker is hier wel mee bekend. Bij een normale hoeveelheid merk je het vaak niet, maar bij meer dan 400mg cafeïne per dag zal je beduidend vaker naar het toilet moeten!

Angst

Het verband tussen cafeïneconsumptie en angst is nog niet helemaal blootgelegd. Hoe dan ook, aangezien cafeïne veel invloed heeft op het centrale zenuwstelsel, kun je je al snel gespannen en zenuwachtig voelen na het drinken van een grote hoeveelheid.

Ontwenningsverschijnselen

Onthouding levert misschien wel de onprettigste symptomen op als je normaal gesproken veel cafeïne binnenkrijgt. Als je om wat voor reden dan ook je dagelijkse kopje koffie of energiedrank niet krijgt, krijg je vaak zeurende hoofdpijn en andere klachten, zoals misselijkheid en algehele irritatie.

Alles overziend, zijn de bijwerkingen van cafeïne niet heel ernstig of levensbedreigend. Mocht je je toch zorgen maken of gezondheidsklachten krijgen, vraag dan je huisarts om advies.

Healthshop

Onze nieuwe Healthshop biedt een ruim assortiment aan supplementen en natuurlijke producten die je helpen om het gezonde leven te leiden dat je altijd hebt gewild.

View category

Hoe kun je zelf cafeïne uitproberen?

Zoals je nu wel zult weten, zit cafeïne in talloze producten. Misschien heb je dit artikel wel gelezen onder het genot van je favoriete drankje, met daarin misschien wel cafeïne. Daar is over het algemeen niets mis mee, maar je moet dan wel gevarieerd eten en niet teveel gebruiken. Hoe je cafeïne het best dagelijks kunt gebruiken? De bekendste manier is 's ochtends een kop thee of koffie drinken. Er is echter een veel makkelijkere manier om regelmatig een gecontroleerde dosis cafeïne binnen te krijgen.

Zo bieden we bij Zamnesia allerlei supplementen aan op basis van cafeïne, met daarbij aanvullende vitaminen en mineralen. Deze kun je overal mee naartoe nemen, geven dezelfde energiestoot als andere middelen met cafeïne en hebben bovendien nog meer mogelijke voordelen. Mocht je cafeïne dus eens op een andere manier willen gebruiken, bezoek dan de Zamnesia Healthshop!

Adam Parsons

Professioneel cannabisjournalist, copywriter en auteur Adam Parsons is al lang werkzaam bij Zamnesia. Hij behandelt een breed scala aan onderwerpen, van CBD tot psychedelica en alles daartussen. Adam schrijft blogartikelen, handleidingen en neemt een steeds groter wordend assortiment aan producten onder de loep.

Lees bio