Hoe herken je toprot bij wiet en hoe voorkom je het?
Toprot kan je wietoogst in een mum van tijd om zeep helpen. Zeker als je het niet op tijd aanpakt. Ontdek hier hoe je de vroege signalen herkent, hier snel op kan inspringen en hoe je het op de lange termijn kan voorkomen. In deze handleiding vind je allerlei tips en tools die zijn geschikt voor elke kweker, van beginner tot professional.
Je toppen zien er vandaag misschien nog prima uit, maar toprot kan 's nachts toeslaan en je kweek in een mum van tijd om zeep helpen. Ontdek hier hoe je dit in de kiem smoort.
Toprot wordt ook wel Botrytis cinerea genoemd. Deze schimmelinfectie vernietigt wietplanten stilletjes van binnenuit. Daarom is het voor zowel binnen- als buitenkwekers belangrijk om de eerste tekenen van toprot op tijd te herkennen. Daarnaast leer je hier hoe je toprot van andere schimmel kunt onderscheiden en wat je moet doen als je toppen bruin beginnen te worden. Ontdek deze essentiële kennis en bescherm je oogst.
Deze handleiding geeft je alles wat je moet weten, van het herkennen van de eerste symptomen tot het behandelen en voorkomen van toprot. Met handige tips, tools en foto's van vroege stadia van toprot, ben je uitgerust met alles wat je nodig hebt om toprot bij wiet te stoppen voordat het zich verspreidt. Dus lees vooral verder en houdt je planten gezond!
Wat is toprot (Botrytis cinerea)?
Toprot is een schimmelziekte die diep in de toppen begint en zich snel naar buiten verspreidt. Toprot laat zich zien in koele, vochtige omstandigheden met slechte luchtcirculatie, vooral tijdens de late bloei. De schimmel leidt tot bruine toppen op wietplanten, een muffe geur en zachte, rottende toppen. Toprot wordt vaak verward met overrijpheid en is moeilijk in een vroeg stadium te detecteren. Vaak ligt een hoge luchtvochtigheid, compact gebladerte en onvoldoende ventilatie eraan ten grondslag. Toprot en de bijbehorende omgevingsfactoren herkennen is essentieel om een potentiële rampzalige oogst in de kiem te smoren.
Vroege tekenen van toprot
Het vroegtijdig detecteren van toprot wiet kan een oogst maken of breken. Omdat toprot aan de binnenkant van de toppen begint en zich pas in een later stadium aan de buitenkant manifesteert, is het soms lastig op te merken. Hier is een checklist met de meest voorkomende vroege symptomen van toprot:
- Verkleuring: Bruine of gele vlekken verschijnen op suikerblaadjes en kleine toppen.
- Grijze of witte schimmel: Een dunne, stoffige laag in de topstructuur, vaak verward met trichomen of spinnenwebben.
- Zachte of papperige textuur: Toppen voelen vochtig aan als je er zachtjes in knijpt.
- Toppen worden van binnenuit bruin: Controleer de steel en de stam van de cola goed.
- Slechte geur: Een licht muffe of beschimmelde geur.
Worden je toppen bruin of zie je een andere vreemde aantasting, dan zou het zomaar kunnen dat je met toprot te maken hebt.
Gevorderde symptomen en risico's op een verkeerde diagnose
Als beginnende toprot onopgemerkt blijft, kan de infectie zich snel vanuit de kern van de top naar buiten verspreiden. In dit stadium is de schade beter zichtbaar, maar wordt het vaak verward met andere problemen.
Tekenen van gevorderde toprot
Dit zijn enkele duidelijke tekenen van gevorderde toprot:
- Diepbruine of zwarte rotting in het midden van grote cola's.
- Droge, kruimelige buitenste toppen, terwijl de binnenste toppen zacht zijn en wegrotten.
- Een sterke, muffe, ammoniakachtige geur, een duidelijk teken van schimmelactiviteit.
- De toppen kunnen er verschrompeld uitzien, met grijze schimmel aan de binnenkant.
- Insecten (zoals rouwvliegjes) die op het rottend plantenweefsel afkomen.
Toprot vs. schimmel vs. trichomen
Toprot wordt gemakkelijk verward met:
- Meeldauw: Deze schimmelziekte veroorzaakt een witte, meelachtige laag op de bladeren.
- Trichomen: Deze kristalachtige klieren bevatten cannabinoïden en terpenen en zijn plakkerig in plaats van pluizig of stoffig.
- Voedingsverbranding of overrijpheid: Deze kunnen bruine punten veroorzaken.
Als je niet zeker weet hoe je toprot en andere schimmelziektes kunt herkennen, kan een handmicroscoop helpen. Gebruik bijvoorbeeld onze Zakmicroscoop Carson MicroBrite Plus om verkleurde of verdachte plekken nauwkeurig te inspecteren. Toprot verschijnt meestal als donzige grijze of bruine stukjes die diep in de top zitten. Wanneer je zeker weet dat het om toprot gaat, gebruik dan snel een schone, scherpe snoeischaar om de geïnfecteerde delen voorzichtig te verwijderen zonder gezonde delen te beschadigen of sporen te verspreiden. Toprot in wiet kan vrij snel fataal worden. Twijfel je, neem dan het zekere voor het onzekere en handel adequaat.
Wat moet je doen als je toprot ziet
Het is even schrikken als je toprot wiet ziet aantasten, maar als je snel ingrijpt kun je verspreiding voorkomen. Ga als volgt te werk:
Verwijder en gooi geïnfecteerde toppen voorzichtig weg
Zodra je toprot of beschimmelde plekken constateert, verwijder dan onmiddellijk het aangetaste plantenmateriaal. Gebruik een steriele, scherpe snoeischaar en draag beschermende handschoenen om kruisbesmetting te voorkomen. Knip geïnfecteerde cola's voorzichtig weg en zorg ervoor dat je diep genoeg snoeit om gezond weefsel te bereiken. Gooi het aangetaste plantenweefsel meteen in de vuilnisbak. Composteer het nooit, want er kunnen sporen achterblijven. Gebruik poedervrije nitril handschoenen om de toppen veilig te hanteren en de verspreiding van sporen naar andere planten te voorkomen.
Was de nog te redden toppen (na de oogst)
Ontdek je toprot pas nadat je geoogst hebt en schrik je je (top)rot? Wellicht is het nog niet te laat... Sommige onaangetaste toppen zijn mogelijk nog te redden. Was ze voorzichtig met waterstofperoxide en water, dit kan helpen om sporen op het oppervlak te verwijderen. Dit kan een gedeelte van je oogst redden, maar het is natuurlijk altijd beter om te voorkomen dat je geïnfecteerde planten oogst. Volg voor meer informatie onze volledige handleiding voor het wassen van toppen na de oogst.
Pas de omstandigheden in de kweekruimte aan
Zodra je het aangetaste plantweefsel hebt verwijderd, is het tijd om je kweekproject te herzien. Toprot is dol op stilstaande, vochtige lucht, dus het is zaak dat je de luchtstroom en de luchtvochtigheid beter regelt. Verlaag de relatieve luchtvochtigheid tot ongeveer 45-50% tijdens de late bloei en verhoog de ventilatie rond de toppen. Lees meer over het regelen van de luchtvochtigheid en luchtstroom om symptomen van toprot te voorkomen.
Hoe voorkom je toprot?
Toprot in wiet moet je acuut behandelen, maar het is nog beter om het te voorkomen. Door de juiste teeltomgeving te creëren en waakzaam te blijven, kun je het risico op toprot bij je planten aanzienlijk verkleinen.
Klimaatbeheersing
Het beheersen van de omgeving is de meest effectieve manier om toprot tegen te gaan.
Houd je kweekruimte binnen het ideale bereik:
- Luchtvochtigheid: Houd een relatieve luchtvochtigheid van 40-50% aan tijdens de late bloeifase.
- Luchtstroom: Gebruik oscillerende ventilatoren om de lucht tussen en rond de toppen te laten circuleren.
- Temperatuur: Vermijd plotselinge temperatuurdalingen, vooral tijdens donkere perioden.
Gebruik een hygrometer/thermometer om het microklimaat in het bladerdak te controleren. Op die manier kun je je kweekruimte beter beheersen.
Kies schimmelbestendige soorten
Sommige wietsoorten zijn van nature resistenter tegen schimmel, meeldauw en toprot. Deze soorten zijn perfect voor vochtige klimaten of het kweken van dicht opeengepakte planten. Ze kunnen je een hoop kopzorgen schelen, zeker tijdens de kwetsbare bloeifase. Bekijk onze beste schimmelbestendige wietsoorten en zet vanaf dag één een solide kweekproject op.
Inspecteer je planten dagelijks
Ten slotte is vroege detectie essentieel om beginnende toprot te voorkomen. Controleer tijdens de bloeifase je toppen iedere dag, vooral in de laatste weken. Check op verkleuring, bruine schimmel of een muffe geur. Kijk diep in de cola's, niet alleen aan de oppervlakte.
Door constant alert te blijven kun je symptomen van toprot herkennen voordat ze wijdverspreide schade aanrichten.
Kun je wiet met toprot nog steeds gebruiken?
Nee, wiet met toprot moet je niet gebruiken. Toprot wordt veroorzaakt door Botrytis cinerea, wat sporen en mycotoxinen produceert die bij inademing ernstige gezondheidsrisico's opleveren. Ze kunnen je longen irriteren, allergische reacties opwekken en in zeldzame gevallen zelfs een schimmelinfectie veroorzaken. Dit geldt vooral voor mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Is je toprot wiet gedroogd wanneer je de schimmel aantreft? Ook dan is het niet veilig om te gebruiken. Zelfs als slechts een deel van een top tekenen van rotting vertoont, kan de bruine schimmel zich al microscopisch hebben verspreid door de rest van de plant. Dat het er veilig uitziet, wil nog niet zeggen dat het dat ook is.
Wanneer je de infectie vroeg opmerkt en de aangetaste delen meteen verwijdert, kunnen sommige buitenste toppen mogelijk nog worden gered. Probeer ze sowieso na het oogsten nog eens te wassen. Dit is nooit zonder risico, en als het om toprot gaat, is het altijd verstandig om voorzichtig te zijn.
Drogen en curing
Goede droog- en curingmethoden zijn niet alleen cruciaal voor de smaak en sterkte, maar ook om toprot na de oogst te voorkomen. Zelfs als je toppen er na de oogst gezond uitzien, kan achtergebleven vocht (vooral in compacte toppen) nog steeds schimmel veroorzaken tijdens het drogen. Hier volgen enkele tips om dit te voorkomen:
- Droog langzaam en gelijkmatig: Streef naar een temperatuur van 18-21 °C met een luchtvochtigheid van 50-55%.
- Gebruik indirecte luchtstroom: Zorg voor een subtiele luchtcirculatie om vochtige zones te vermijden. Richt je ventilatoren nooit direct op de toppen.
- Controleer dagelijks: Voel of de toppen vochtig zijn en let op zachte plekken.
- Knip voorzichtig: Verwijder overtollig bladmateriaal zodat er lucht bij het binnenste weefsel van de toppen kan komen.
- Laat uitharden in luchtdichte potten: Open je voorraadpotten dagelijks gedurende de eerste 1-2 weken.
Als je onlangs te maken hebt gehad met vroege toprot, let dan tijdens het drogen extra goed op. Zelfs een kleine spore die niet wordt behandeld, kan zich in deze fase verspreiden. Voor een compleet stappenplan, volg onze handleiding voor het correct drogen en curen van wiettoppen.
Toprot voorkomen begint hier
Toprot is misschien wel een van de meest frustrerende bedreigingen voor wietkwekers, maar met de juiste kennis is het prima in toom te houden. Wees alert op vroege tekenen van toprot, zoals verkleurde toppen, zachte plekken en muffe geuren. Grijp onmiddellijk in en verwijder geïnfecteerd plantweefsel. Gebruik de juiste tools, bescherm je gezonde toppen en pas je kweekomgeving aan om het risico te verminderen. Van het kiezen van schimmelbestendige soorten tot het beheersen van droog- en curingtechnieken, voorkomen is altijd beter dan genezen. Met deze kennis ben je toprot te slim af. Bescherm je oogst en kweek met vertrouwen!