Wat Is Consensusrealiteit?

De realiteit is best wel mysterieus. We leven er allemaal in, maar hebben eigenlijk geen idee wat het precies is. En wanneer we drugs gebruiken, kan dat overtuigingen over de werkelijkheid drastisch bijstellen en uiteindelijk veel meer vragen dan antwoorden opleveren.

Het woord 'consensusrealiteit' verwijst naar een algemeen aanvaarde, nuchtere ervaring van mensen. Maar in hoeverre komen deze persoonlijke belevingen overeen, en hoe echt is de consensusrealiteit?

Hieronder bekijken we het idee van consensusrealiteit vanuit verschillende hoeken, maar ook welke impact drugs hierop kunnen hebben.

Wat betekent consensusrealiteit?

Consensusrealiteit laat zich vrij moeilijk omschrijven. Over het algemeen worden er twee definities gehanteerd, afhankelijk van wat voor vorm van consensus het betreft.

Realistische realiteit

Om te beginnen, refereert de oorspronkelijke betekenis van het woord aan de wereld zoals deze op zich is, dus dat wat er bestaat onafhankelijk van ervaringen. De meeste mensen veronderstellen dat er een wereld is die onze geest overstijgt, en dat iedereen deze net weer een beetje, en soms totaal, anders ervaart. Maar hoe bepalen we welke eigenschappen van de wereld echt bestaan en welke subjectief en afhankelijk van de geest zijn?

Een van de meest voor de hand liggende manieren om dit te doen, is door een consensus te bereiken. Waar kunnen de meesten het over eens worden? We zijn het er bijvoorbeeld over eens dat water een vloeistof is, omdat iedereen de vloeibare eigenschappen ervan ervaart en het wetenschappelijk aantoonbaar een vloeistof is. En zo zijn we het er ook over eens dat hout geen vloeistof is, omdat iedereen de vaste eigenschappen ervan kan waarnemen.

Nu kunnen we onze taal zo aanpassen dat we de betekenis van vloeibaar en vast omdraaien, maar we gaan er niet van uit dat we daarmee de realiteit zelf kunnen veranderen (Miller, 2021). We zouden nog steeds dezelfde kwaliteiten van water en hout als voorheen ervaren.

Door overeenstemming te bereiken, kunnen we conclusies trekken over de ware aard van de realiteit die losstaat van de menselijke geest.

Sociale realiteit

Meer recent is er ook een sociologische benadering van consensusrealiteit voorgesteld. Deze visie suggereert dat we in geaccepteerde sociale realiteiten leven en er door consensus grotendeels begrepen 'waarheden' tot stand komen.

Neem bijvoorbeeld de vergelijking tussen religie en wetenschap. Honderden jaren geleden was het in het grootste deel van Europa algemeen geaccepteerd dat de christelijke God het universum had gecreëerd, waarbij een morele code gebaseerd op deze God een universele waarheid vormde. Tegenwoordig heerst er in veel landen echter een wetenschappelijker wereldbeeld en wordt een theïstische kijk door velen verworpen.

Je kunt ze allebei als sociale realiteiten beschouwen die tot stand komen door consensus, oftewel een algemene overeenstemming. Daarbij kunnen we aannemen dat de kenmerken van de wereld zoals deze is onveranderd blijven wanneer de maatschappelijke opvattingen over de wereld veranderen. Toch kan de concrete werkelijkheid waarin mensen leven wel drastisch veranderen.

Dus als het om de maatschappij gaat, verwijst consensusrealiteit naar normen, ideologieën, geloofssystemen en gedragingen (Elder-Vass, 2013). Deze kunnen veranderen en houden niet per se verband met één ware realiteit. Sterker nog, sociaal geconstrueerde realiteiten kunnen naast elkaar bestaan, verspreid over de wereld, maar ook binnen landen, steden en kleine groepen mensen.

Als voorbeeld kun je naar twee tegenovergestelde politieke partijen kijken. Binnen elk van deze groepen bestaat er een mate van consensus over hoe het land het beste bestuurd kan worden, welke wetgeving er nodig is en wat eerlijkheid betekent, enzovoort. Niet een van deze realiteiten is meer of minder 'waar' dan de andere.

Wat is subjectiviteit?

Vaak wordt realiteit gezien als iets objectiefs, oftewel iets wat op zichzelf echt is en niet afhankelijk van een bepaalde kijk. Daartegenover staat subjectiviteit, iets wat afhangt van de geest die iets ervaart, of beter gezegd: het ís de geest die iets ervaart.

Over het feit dat water vloeibaar, is iedereen het eens. Dit wordt in onze wereld dan ook als een objectief gegeven beschouwd. Maar dat water lekker is om te drinken, is een subjectieve uitspraak. Omdat er geen algemene (of brede) consensus bestaat over hoe lekker water is, is een lekkere smaak niet een vaste eigenschap van water. Zie het eerder als een ervaring die iemand heeft tijdens het drinken van water.

Anders gesteld: we kunnen ook ervaren dat water een vloeistof is, maar het is algemeen geaccepteerd dat de vloeibaarheid een eigenschap van het water zelf is en dat dit niet van je ervaring afhangt.

Is consensusrealiteit de objectieve realiteit?

Dit alles leidt tot de vraag: is consensusrealiteit (volgens de realistische benadering) de wereld zoals deze objectief is?

Nou, helaas bestaat hierover geen consensus!

Als we de sociologische benadering even buiten beschouwing laten, zijn er in principe twee manieren waarop je consensusrealiteit kunt begrijpen.

De materialistische benadering

Materialisten geloven dat de wereld echt bestaat. Misschien menen ze dat de geest beïnvloedt hoe we de wereld zien, maar ze gaan er over het algemeen van uit dat de fysieke wereld zoals we die ervaren, een vrij nauwkeurige weergave van de echte realiteit is. Dit wordt versterkt door bewijs in de vorm van wetenschappelijke metingen en berekeningen.

Simpel gezegd, geloven materialisten dat de consensusrealiteit de objectieve realiteit is, wat de materiële wereld betreft. In elk geval veronderstellen ze dat de objectieve realiteit door wetenschappelijke consensus vastgesteld kan worden, ook al is dit momenteel misschien nog niet mogelijk.

De idealistische benadering

Daarentegen geloven idealisten dat de wereld een product van de geest is. Sommige idealisten beweren dat er een externe, objectieve realiteit bestaat die we niet kunnen bevatten, terwijl anderen zelfs dat idee verwerpen. Deze idealisten gaan ervan uit dat het (kenbare) universum een zuiver mentaal fenomeen is (Mellor, 2012). Voor dit artikel gaan we er even van uit dat er wel zoiets als een externe wereld bestaat.

Volgens de idealistische benadering kunnen we de wereld zoals deze op zichzelf bestaat niet kennen. Het enige wat we kunnen weten en waarover we consensus kunnen bereiken, zijn onze ervaringen ervan. Voor de idealist is het aannemelijk dat iedereen zijn eigen unieke realiteit ervaart. Hoewel deze realiteit vergelijkbaar kan zijn met die van een ander, zullen er op bepaalde vlakken ook grote verschillen zijn.

Laten we weer het voorbeeld van het water erbij nemen. Sommigen zijn dol op water, terwijl anderen er helemaal niks aan vinden. Maar hoe kunnen we nou weten wat water 'echt' is? Misschien kunnen we het erover eens zijn dat water vloeibaar is, maar we kunnen niet over alle kenmerken van water overeenstemming bereiken. Dus hoe kunnen we dan beweren dat mensen hetzelfde bedoelen als ze het over water hebben, wanneer mensen hier allemaal hun eigen opvattingen over hebben?

Misschien lijkt dit voorbeeld niet zo sterk, maar deze benaderingswijze kan wel eens een grote impact op ons begrip van de realiteit hebben!

Het komt erop neer dat zelfs als er een externe, objectieve realiteit bestaat, deze per definitie door ons niet begrepen kan worden. Iedereen heeft zijn eigen werkelijkheid, dus hoe kunnen we nu speculeren over wat een objectieve realiteit zou zijn? Het is vrijwel onmogelijk om een voorstelling te maken van een wereld die niet wordt ervaren. Idealisten stellen dan ook dat de mens in zijn eigen individuele realiteit leeft, ook als deze op de een of andere manier door een externe realiteit tot stand komt.

Kunnen de twee naast elkaar bestaan?

Tot op zekere hoogte is het mogelijk om er beide opvattingen van de werkelijkheid op na te houden. Velen doen dat waarschijnlijk al van zichzelf. Het is goed mogelijk om te speculeren over de ware aard van de werkelijkheid en met behulp van wiskunde en wetenschappelijke methodes deze te benaderen. Tegelijk zijn we ons er vaak van bewust dat elk mens zijn eigen subjectieve ervaring van deze realiteit heeft.

Het belangrijkste verschil zit hem erin of iemand gelooft dat we echt iets met zekerheid over een externe realiteit kunnen weten.

Wat zijn de sociale implicaties?

Vanuit sociaal perspectief heeft het idee van consensusrealiteit enorme implicaties. In de praktijk heeft dit betrekking op rechten en moraliteit.

Doden is verkeerd en ongelijkheid is slecht. Mensen moeten kunnen houden van wie ze willen.

Voor velen zijn dit stellige overtuigingen die hun algehele kijk op hoe de maatschappij ingericht moet worden, bepalen. Mensen nemen daarbij al gauw aan dat het absolute waarheden zijn, in plaats van subjectieve overtuigingen. Maar in hoeverre klopt dat? Zijn deze opvattingen niet eerder tot stand gekomen door middel van consensus die aan verandering onderhevig is?

Zo werd ongelijkheid honderd jaar geleden vaak nog als eerlijk gezien. Zaten mensen er toen objectief gezien naast, of is het mogelijk dat ze in een andere consensusrealiteit leefden? En hoe zit het met mensen die er tegenwoordig een andere mening op na houden? Hebben zij het objectief bij het verkeerde eind?

Het is ongelooflijk moeilijk om deze vragen te beantwoorden en een poging hiertoe zou al een artikel op zich waard zijn. Toch is het de moeite waard om de enorme impact van sociale consensus te benadrukken. Het kan namelijk leiden tot revoluties, complete generaties veranderen en uiteindelijk de hele wereld transformeren. Maar waar zijn de overtuigingen bij de meesten van ons op gebaseerd, behalve consensus? En welke waarde kunnen we hechten aan het feit dat er consensus over bepaalde opvattingen bestaat? Door de tijd kan consensus immers makkelijk veranderen.

Wat kunnen drugs ons over de aard van de werkelijkheid vertellen?

Het is geen geheim dat psychotrope drugs, en dan voornamelijk psychedelica als magic mushrooms, mescaline cactussen, LSD en DMT, je kijk op de werkelijkheid kunnen beïnvloeden. Maar wat kunnen we hier nu uit afleiden?

Wanneer je een drug gebruikt, treedt er een chemische verandering in je hersenen op, waardoor je de wereld anders gaat beleven. Soms kun je daarbij zelfs een compleet andere wereld ervaren. Stel dat de manier waarop we de wereld waarnemen gewoon een kwestie van neurotransmitter-verhoudingen betreft, wat betekent dit dan voor de gangbare consensusrealiteit? Moeten we ervan uitgaan dat de werkelijkheid die we in nuchtere toestand ervaren 'echter' is dan die we onder invloed van drugs ervaren? Hoe weten we of de één meer overeenkomt met een externe werkelijkheid dan de ander?

Deze vragen draaien om enerzijds materialistische en anderzijds idealistische opvattingen. Een materialist zou zeggen dat drugs de kwaliteiten van de echte werkelijkheid niet veranderen, en dat je hersenen zijn geëvolueerd om in nuchtere toestand de realiteit in elk geval redelijk goed waar te nemen. Aan de andere kant stellen ze dat de realiteit die je door drugs ervaart verder afstaat van de echte werkelijkheid dan de realiteit zoals je die nuchter beleeft.

Daarentegen zou een idealist beargumenteren dat beide werkelijkheden even echt of onecht zijn. Omdat iedereen alleen een subjectieve realiteit ervaart, ligt de waarheid van de ervaring in de beleving zelf en niet in hoe het zich tot een niet te bevatten, objectieve werkelijkheid verhoudt.

[h3]Wat zijn de beste drugs om je kijk op de werkelijkheid te veranderen?[/h2]

Alle psychotrope drugs kunnen onze kijk op de werkelijkheid tot op zekere hoogte veranderen. Toch springen er verschillende middelen bovenuit wat betreft het inzicht geven in de maakbaarheid van de realiteit. Veel van deze drugs worden al eeuwenlang in verschillende culturen gebruikt en zijn nog altijd populair.

Wil je graag eens uit de consensusrealiteit stappen? Dan kun je overwegen om een van de volgende opties te proberen:

• Psilocybe paddenstoelen
• Mescaline cactussen
• Salvia divinorum
• DMT
• LSD

Salvia Extract 20x

(271)

Bekijken

Realiteit: wat is er werkelijk?

De realiteit speelt zich af voor onze ogen en binnen het bereik van onze oren en handen. Toch is het soms bijna niet te beschrijven!

Wat is nu realiteit? Hoe kunnen we het definiëren? Hoeveel werkelijkheden bestaan er eigenlijk? Zitten ze misschien gewoon tussen onze oren?

Dit zijn wezenlijke vragen met talloze diepzinnige en onduidelijke antwoorden. Hoewel onbekend is of de consensusrealiteit echt samenhangt met een objectieve realiteit, is in elk geval duidelijk dat overeenstemming bereiken over de aard van de wereld waarin we leven veel praktische toepassingen heeft.

Verder is het belangrijk om je te realiseren dat de sociale werkelijkheden waarin we leven constructies zijn en geen objectieve realiteiten. Als je dat weet, kun je ze beter herkennen en beïnvloeden. En wanneer je je er niet bewust van bent, kun je er makkelijk in worden meegevoerd.

Max Sargent

Max schrijft al meer dan tien jaar en is de afgelopen jaren in de cannabis- en psychedelische journalistiek beland. Hij heeft allerlei artikelen geschreven voor bedrijven als Zamnesia, Royal Queen Seeds, Cannaconnection, Gorilla Seeds, MushMagic en nog veel meer. Hij heeft dus een brede ervaring in deze branche.

Lees bio