Alles Over GABA (Y-Aminoboterzuur)

Heb je weleens van GABA gehoord? Dit aminozuur kalmeert je zenuwstelsel en wordt in de vorm van supplementen steeds populairder. Volgens onderzoek kunnen deze supplementen invloed hebben op angst, stress, slapeloosheid, een hoge bloeddruk en meer.

Maar heeft GABA ook echt nut? Lees verder en ontdek er alles over!

Wat is GABA?

GABA staat voor 'gamma-aminoboterzuur'. Het is een aminozuur en een neurotransmitter met een remmend effect in de hersenen. Het resultaat hiervan is kalmering van het centrale zenuwstelsel.

GABA reguleert overactieve zenuwcellen die bijdragen aan angst en stress. Aandoeningen geassocieerd met een laag GABA-niveau zijn bijvoorbeeld chronische pijn, epilepsie, angst en stemmingsstoornissen.

Sommige mensen nemen GABA in supplementvorm om hun stemming te verbeteren en de slaap te bevorderen. Hoewel de werkzaamheid hiervan nog wordt betwist, wijst vroeg onderzoek wel op mogelijke voordelen.

GABA

(6)

Bekijken

Waar zit GABA in?

GABA wordt van nature door het lichaam aangemaakt. Het zit echter ook in groene, zwarte en oolongthee. Daarnaast vind je het in gefermenteerde voedingsmiddelen, zoals kimchi, tempeh en miso.

GABA is ook verkrijgbaar als voedingssupplement. Het is echter onduidelijk hoeveel GABA uit zowel voedsel als orale supplementen daadwerkelijk de hersenen bereikt.

Hoe werkt GABA?

GABA blokkeert bepaalde hersensignalen. Samen met andere neurotransmitters helpt het om de activiteit in het centrale zenuwstelsel te reguleren.

Wat zijn neurotransmitters?

Neurotransmitters zijn een soort chemische postbodes. Ze bezorgen berichten tussen neuronen en andere zenuwcellen, klieren of spiercellen. Deze berichten (signalen) reguleren daarmee verschillende fysiologische functies, van de ademhaling en hartslag tot de stemming, slaap en het geheugen.

Noradrenaline is bijvoorbeeld een neurotransmitter die vrijkomt als onderdeel van onze vecht- of vluchtreactie. Twee effecten van noradrenaline zijn een verhoogde hartslag en een hogere bloeddruk. Er bestaan echter honderden verschillende soorten neurotransmitters. En het is essentieel dat er een gezond evenwicht tussen gewaarborgd wordt om een goede hersen- en lichaamsfunctie te behouden.

Wat is de rol van GABA?

GABA is een bepaald type neurotransmitter, namelijk een remmende neurotransmitter. Het bindt zich aan GABA-receptoren op zenuwcellen, een beetje alsof er een sleutel in een sleutelgat verdwijnt. Hierdoor neemt het reactievermogen van de betreffende cel af. Met andere woorden, GABA vermindert het vermogen van zenuwcellen om chemische berichten te creëren, verzenden en ontvangen.

GABA heeft vooral een kalmerend effect op het centrale zenuwstelsel. Het helpt daarmee de hersenen en het lichaam rustig te worden. Vermoed wordt dat dit bijdraagt aan een betere nachtrust en minder stress en angst.

Wat zijn de mogelijke voordelen van GABA?

GABA wordt bij verschillende aandoeningen getest, zoals:

• Slapeloosheid
• Ongerustheid
• Hoge bloeddruk
• Diabetes

Onderzoek wijst daarbij op verschillende mogelijke voordelen van GABA supplementen, waar we hieronder wat dieper op ingaan.

Bevordering van de slaap

Een laag GABA-niveau wordt in verband gebracht met slapeloosheid (Winkelman et al., 2008). GABA-supplementen helpen sommige mensen dan ook sneller in slaap te vallen en door te slapen.

Een studie uit 2018 onderzocht veertig volwassenen met slaapproblemen. De deelnemers die een uur voor het slapengaan GABA-supplementen slikten, vertoonden een verminderde slaaplatentie. Met andere woorden: ze vielen sneller in slaap. Sommige deelnemers meldden ook een verbetering van de slaapkwaliteit (Byun et al.).

Voor in combinatie met andere supplementen kan GABA effectief zijn voor een goede nachtrust. Een ander onderzoek richtte zich bijvoorbeeld op de orale inname van GABA en Apocynum venetum-extract (Yamatsu et al., 2015). En weer een andere studie bekeek het gezamenlijke effect van GABA en 5-HTP op de slaap (Hong et al., 2016). Uit beide onderzoeken bleek dat GABA bijdroeg aan een kortere slaaplatentie en een verhoogde slaapkwaliteit en -duur.

Tot nu toe is er slechts beperkt onderzoek gedaan naar het effect van GABA op de nachtrust. Bovendien waren sommige resultaten inconsistent. Hoewel er dus meer onderzoek nodig is, lijken GABA-supplementen veelbelovend voor het bevorderen van de slaap.

Beïnvloeding van stress en angst

Meerdere onderzoeken hebben gekeken of GABA een behandelmiddel bij angstgevoelens kan zijn.

Een kleine klinische proef registreerde de hersengolven van mensen nadat ze GABA hadden genomen. Binnen een uur na toediening zagen de onderzoekers een toename van alfagolven, die verband houden met ontspanning en kalmte (Abdou et al., 2006). Een andere studie toonde aan dat dagelijkse inname van 100mg GABA hielp mentale stress te verminderen (Yoto et al., 2012).

Een wat groter onderzoek uit 2009 onderzocht de effecten van GABA op mensen die een wiskundetest moesten afleggen. De deelnemers kregen ofwel een placebo of chocolade verrijkt met GABA. Vervolgens deden ze de wiskundetest en werden ze gecontroleerd op tekenen van stress, waaronder veranderingen in de hartslag. De resultaten gaven aan dat degenen die de chocolade met GABA hadden gekregen, sneller herstelden van de stress van de test (Nakamura et al.).

Mogelijk goed voor de bloeddruk

Hypertensie, oftewel een hoge bloeddruk, is een wijdverbreid probleem. Het verhoogt daarbij de kans op een hartaanval of een beroerte. Vroeg onderzoek heeft onderzocht of GABA-supplementen bij volwassenen met hypertensie kunnen helpen de bloeddruk te verlagen.

In onderzoek uit 2009 kregen deelnemers verschillende hoeveelheden GABA toegediend. Hun bloeddruk werd daarbij gedurende acht weken gecontroleerd. Degenen die de hoogste dosering GABA gebruikten (80mg per dag), vertoonden een significant lagere bloeddruk (Shimada et al.).

In ander onderzoek bleek een gefermenteerd melkproduct met GABA bij mensen met milde hypertensie de bloeddruk te beïnvloeden. De resultaten kwamen na twee tot vier weken van dagelijks GABA-gebruik aan het licht (Inoue et al., 2003).

Mogelijk effect op obesitas en diabetes

GABA kan mogelijk ook op een andere manier invloed hebben op een hoge bloeddruk, namelijk door het risico op obesitas te beïnvloeden. Obesitas is een ziekte die vaak gepaard gaat met hypertensie, diabetes type 2 en artrose.

Onderzoekers hebben onderzocht of GABA de kans op het ontwikkelen van obesitas kan verkleinen. Zo onthielden deelnemers aan een studie uit 2022 zich gedurende acht weken van lichaamsbeweging, waarbij een aantal deelnemers GABA-supplementen kreeg. Bij dit aantal was uiteindelijk sprake van meer magere spiermassa, minder lichaamsvet en een lager triglyceridengehalte (Lee et al.).

Onderzoek uit 2015 suggereert dat de effecten van GABA op het endocriene systeem mogelijk voordelig zijn voor de preventie en behandeling van diabetes. Bovendien blijkt hieruit dat oraal ingenomen GABA snel wordt opgenomen en goed door mensen wordt verdragen (Li et al.).

De opbouw van spiermassa

GABA stimuleert dus vetverlies. Maar recent onderzoek geeft ook aan dat het je kan helpen om sneller spiermassa op te bouwen.

In 2019 werd een onderzoek uitgevoerd onder mannen van 21 tot 48 jaar die een programma van intensieve weerstandstraining volgden. De onderzoekers keken of de combinatie van wei-eiwit met GABA effectiever was dan wei-eiwit alleen. Ze ontdekten dat de toevoeging van GABA de groeihormoonspiegel verhoogde. De onderzoekers concludeerden dan ook dat GABA-supplementen kunnen helpen bij de synthese van spiereiwitten (Sakashita et al.). De beperkte aard van de studie betekent echter ook dat er meer onderzoek nodig is.

Hoe kun je het GABA-niveau in je lichaam verhogen?

Sommige medicijnen stimuleren de GABA-productie. Daarnaast zijn er nog een paar manieren om het GABA-niveau in je lichaam te verhogen:

• Meditatie en yoga
• Lichaamsbeweging
• GABA-rijke voedingsmiddelen eten/drinken, zoals bruine rijst, spinazie en groene thee
• Supplementen nemen

Verschillende natuurlijke supplementen, zoals valeriaan, passiebloem en L-theanine, kunnen de GABA-activiteit in de hersenen beïnvloeden. Je kunt echter ook supplementen met een directe dosis GABA nemen.

Maar hoe werken deze supplementen eigenlijk?

GABA supplementen en de hersenen

We weten nog niet in hoeverre GABA als voedingssupplement het GABA-niveau in de hersenen verhoogt. Dat komt door de zogenaamde bloed-hersenbarrière. De bloed-hersenbarrière is een membraan dat ons bloed scheidt van de vloeistof die om de hersenen en het ruggenmerg zit. Het is daarmee een van de vele beschermende mechanismen in je lichaam. Bepaalde stoffen passeren deze barrière makkelijker dan andere (bijvoorbeeld water versus bacteriën).

Het is nooit echt onderzocht of GABA de bloed-hersenbarrière kan passeren. We weten wel dat de bloed-hersenbarrière transporters voor GABA bevat, wat kan betekenen dat GABA via deze kanalen de bloed-hersenbarrière kan passeren.

GABA supplementen en de darmen

Een andere manier waarop GABA supplementen effect kunnen hebben, is via het enterische zenuwstelsel. Dit is een netwerk van neuronen die ons maag-darmstelsel aansturen. Het is een soort tweede brein, maar dan in je darmen. Bovendien zit het boordevol GABA-receptoren.

Het enterische zenuwstelsel maakt verbinding met je hersenen via de nervus vagus. Onderzoekers stellen dat GABA uit GABA-supplementen hierdoor de hersenen kan bereiken zonder de bloed-hersenbarrière te hoeven passeren (Boonstra et al., 2015).

Is GABA veilig?

Orale GABA supplementen worden voor gezonde volwassenen over het algemeen als veilig beschouwd. Volgens klinisch onderzoek leidt maximaal 120mg GABA per dag gedurende twaalf weken waarschijnlijk niet tot bijwerkingen (Oketch-Rabah et al., 2021).

Zijn er bijwerkingen met GABA geassocieerd?

Hoewel het niet vaak voorkomt, kunnen sommige mensen bijwerkingen van GABA-supplementen krijgen. Enkele voorbeelden zijn:

• Misselijkheid
• Minder eetlust
• Obstipatie of maagklachten
• Vermoeidheid en slaperigheid

Deze bijwerkingen zijn echter zeldzaam. De meeste mensen verdragen GABA goed.

GABA en interacties met andere middelen

Wanneer je andere medicijnen of supplementen gebruikt, raadpleeg dan eerst je huisarts of apotheker voordat je GABA gaat gebruiken. Wees extra alert wanneer je een van de volgende middelen gebruikt:

• Antidepressiva
• Medicijnen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden
• Bloeddrukmedicatie
• Andere kruiden en/of supplementen die de bloeddruk kunnen verlagen

Is GABA legaal?

GABA supplementen kun je in de meeste landen volkomen legaal gebruiken. We raden je wel aan om de wetgeving voor de zekerheid te dubbelchecken.

Probeer GABA zelf eens

Verschillende onderzoeken tonen aan dat GABA positieve effecten kan hebben op mentale stress, de bloeddruk, obesitas, de slaap en spieren. Deze bevindingen lijken de weg vrij te maken voor verder onderzoek.

Hoewel GABA in bepaalde voedingsmiddelen zit, bieden supplementen een gemakkelijke manier om het dagelijks binnen te krijgen. Lijkt dit je wel wat, neem dan eens een kijkje in de Zamnesia Healthshop voor een breed assortiment GABA-supplementen!

Zamnesia

Zamnesia is expert in alles omtrent wiet en psychedelica. Door specialistische kennis te combineren met diepgaand onderzoek, creëert Zamnesia continu hoogwaardige content. Zamnesia is daarmee dé deskundige op het gebied van geestverruimende middelen.

Lees bio