Wat Is Chaga?

Chaga, of Inonotus obliquus dan wel berkenweerschijnzwam, komt van oorsprong voor in de koudere streken op het Noordelijk Halfrond. Hier groeit het van nature op berkenbomen. En hoewel de zwarte, koolstofachtige kleur niet echt aantrekkelijk is, heeft chaga veel potentieel als supplement en adaptogeen. Lees verder en ontdek alles wat je wilt weten over chaga; de geschiedenis, effecten, voordelen, het veiligheidsprofiel ervan en nog veel meer!

Wat is chaga?

Chaga is een niet bedwelmende parasitaire paddenstoel die tot de paddenstoelfamilie Hymenochaetaceae behoort. Deze zwam parasiteert op bomen en vormt daarop een kenmerkende zwarte laag die eruitziet als verbrand hout. Al eeuwenlang maakt men thee of andere ambachtelijke brouwsels van chaga ter ondersteuning van de gezondheid. Dat is grotendeels te danken aan de vele antioxidanten die erin zitten en andere mogelijke gezondheidsvoordelen die het heeft, waar we later op in zullen gaan.

Waar en hoe groeit chaga?

In de natuur komt Inonotus obliquus meestal voor op berkenbomen in koudere streken als het Circumboreaal (een gebied in Canada, Europa, Alaska, Rusland en het noordoosten van de Verenigde Staten). De sporen van de zwam nestelen zich via slecht geheelde wonden in een boom. De schimmel verspreidt zich vervolgens door het kernhout (het centrale, ondersteunende deel van de boom) en kan daar meer dan tachtig jaar overleven. Als delen van de boom door de schimmelinfectie afsterven, vormt de zwam vruchten onder de bast; die maken sporen aan die zich naar andere kwetsbare bomen verspreiden.

Bij commerciële plantages brengt men chaga direct op berkenbomen van zo’n tien jaar en ouder aan. Daarvoor gebruikt men speciale houten pluggen met daarin het mycelium van de zwam. Er worden eerst kleine gaatjes geboord in de bomen, waar vervolgens de houten pluggen in worden gestoken. Per boom worden er meestal 4–6 pluggen aangebracht en in de loop van 4–7 jaar brengt een boom ongeveer drie oogsten op.

Hoe ziet chaga eruit?

Chaga is een opvallende verschijning. In tegenstelling tot veel andere zwammen, is het meest zichtbare deel het mycelium, wat donker is en op koolstof lijkt. Het vruchtlichaam van de zwam zie je echter maar zelden, omdat het zich onder de bast van de boom vormt.

Is chaga adaptogeen?

Een adaptogeen is een stofje dat, volgens de kruidengeneeskunde, helpt bij het stabiliseren van fysiologische processen en bij homeostase. Veel natuurgenezers geloven dat adaptogenen spanning helpen verlichten, de immuunreactie onderdrukken en de balans in het lichaam herstellen, zodat het lichaam optimaal kan functioneren.

Inonotus obliquus is een van de belangrijkste paddenstoelsoorten die door natuurgenezers in de categorie adaptogenen wordt geplaatst. Men gebruikt chaga dan ook al eeuwenlang voor het maken van thee en brouwsels waardoor de gebruiker levenskracht zou ervaren.

Chaga speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol bij Russische volksgebruiken, maar wordt ook bij traditionele natuurgeneeskundepraktijken in andere Noord-Europese landen gebruikt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam het gebruik daarbij exponentieel toe. Men gebruikte het toen niet alleen op traditionele wijze, maar men maakte er ook surrogaatkoffie van.

Wat zijn de meest gebruikte vormen van chaga?

Chaga is verkrijgbaar in veel verschillende vormen; als hele zwam, gedroogd poeder, als extract en als kant-en-klare thee/drankje. Al deze producten hebben unieke voordelen en je keus is afhankelijk van je persoonlijke voorkeur.

De hele zwam — vers of gedroogd

Afhankelijk van waar je woont, kun je chaga vers of in gedroogde stukjes kopen. In tegenstelling tot gewone paddenstoelen, zoals witte of kastanjechampignons (wat in feite de vruchten van een schimmel zijn), zijn de stukjes verse of gedroogde chaga die je online of in een gezondheidswinkel kunt kopen, stukjes van het mycelium van de berkenweerschijnzwam.

Je kunt deze stukjes een aantal minuten laten trekken in heet water om er een lichtbruin brouwsel van te maken dat op zwarte thee lijkt en naar koffie smaakt.

Thee van chaga

Ook kant-en-klare thee van chaga is in veel landen verkrijgbaar, vooral daar waar je de hele zwam, vers of gedroogd, niet zomaar kunt kopen. De samenstelling van de thee verschilt enorm, maar het bestaat meestal uit diverse planten en kruiden die de smaak van de chaga maskeren (het smaakt namelijk behoorlijk aards en bitter). Daarnaast heeft het theemengsel soms ook andere gezondheidsvoordelen.

Als je nog nooit chaga-thee hebt gehad, of het wel hebt geprobeerd, maar de sterke smaak niet lekker vindt, probeer dan eens zo'n kant-en-klaar theemengsel. De dosering van de chaga is hierbij lager dan als je thee maakt van gedroogde of verse stukjes of van chaga in poedervorm, maar dit is wel een goede manier om er kennis mee te maken.

Chagapoeder — poeder of extract

Chagapoeder is er in twee soorten: gedroogd en verpulverd, of als concentraat.

De eerste soort maakt men door de hele chaga te drogen en te verpulveren en heeft dezelfde concentratie stofjes als een hele verse of gedroogde zwam.

De tweede soort echter, maakt men door de stofjes uit de chaga tot een rijk poeder te concentreren. Dit poederextract bevat meer antioxidanten en andere stofjes dan een gedroogde zwam.

Tincturen

Er zijn veel verschillende soorten chaga-tinctuur. Maar in de basis wordt het gemaakt door de essentiële actieve stofjes uit chaga te extraheren. Vervolgens condenseert men die tot een kleine hoeveelheid vloeistof (de gebruikelijkste methode is extractie met ethanol, wat men ook voor het maken van extracten van andere kruiden en planten gebruikt).

De paddenstoeltincturen die daarmee ontstaan, bevatten superveel antioxidanten en andere stofjes. Dit betekent ook dat je maar een klein beetje hoeft te gebruiken. Ook deze tincturen zijn een geweldig alternatief als je de smaak van gewone chagathee niet lekker vindt.

Chaga Mushroom Tinctuur (Foodsporen)

(6)

Bekijken

Capsules

Chaga capsules zijn een bijzonder makkelijke manier om de Chaga-paddenstoel te gebruiken. Ze bevatten Chaga in poedervorm en hebben dezelfde effecten als het poeder, maar zijn nog makkelijker te gebruiken. Capsules zijn de perfecte keuze als je op zoek bent naar een simpele manier om de Chaga-paddenstoel te gebruiken en daarna verder te gaan met waar je mee bezig bent. Hoewel er geen enkele vorm van ceremonie bij komt kijken, is de mate van gemak zeer hoog. Ideaal voor dagelijks gebruik.

Chaga Paddenstoel Capsules (Foodsporen)

(4)

Bekijken

Effecten en bijwerkingen van chaga

We hebben het al even genoemd, maar chaga speelt een belangrijke rol bij veel traditionele en natuurlijke holistische praktijken. Maar omdat er ook bij dit natuurlijke middel weinig onderzoek is gedaan naar de chemische samenstelling en het werkingsmechanisme ervan, is de wetenschappelijke gemeenschap nog wel kritisch over de gezondheidsvoordelen en veiligheid ervan.

Maar we kunnen wel bespreken wat al wel ontdekt is over chaga en waarom op basis daarvan nader onderzoek relevant zou zijn.

Wat zijn de voordelen van chaga?

Uit onderzoek blijkt dat Inonotus obliquus veel verschillende antioxidanten bevat. Chaga scoort zelfs hoog op de ORAC-schaal (die wordt gebruikt voor het meten van de antioxidant-activiteit van voeding). Het presteert daarbij beter dan andere populaire superfoods en gezonde voedingsmiddelen, zoals acaibessen, gojibessen, boerenkool en pruimen. Het bevat ook veel B-vitamines, kalium, rubidium, cesium, aminozuren, vezels, zink, ijzer en vele andere vitamines, mineralen en voedingsstoffen.

Vanwege de hoge concentratie van deze stofjes heeft men ook onderzoek gedaan naar het potentiële voordeel van chaga voor lichaam en geest.

Heeft chaga bijwerkingen?

Er is nog niet veel bekend over de bijwerkingen en het veiligheidsprofiel van chaga. Maar over het algemeen wordt het door gezonde mensen zeer goed verdragen.

Word je high van chaga?

Nee. Inonotus obliquus heeft geen psychedelische of bedwelmende effecten, of je het nu in verse, gedroogde vorm of als poeder of concentraat gebruikt. Als je chagathee drinkt of een tinctuur inneemt, ervaar je dus geen euforie, energiestoot of een slaapopwekkend effect. Eigenlijk zijn de effecten van de thee vergelijkbaar met die van gewone thee.

Kan chaga schadelijk zijn?

Chaga wordt door gezondheidsautoriteiten in Europa, Noord-Amerika en andere werelddelen als veilig en niet bedwelmend aangemerkt. Maar in bepaalde gevallen moet je wel je huisarts raadplegen als je het wilt gebruiken; als je medicatie gebruikt, een ernstige medische aandoening hebt, zwanger bent of borstvoeding geeft.

Hoe kun je chaga consumeren?

De makkelijkste manier om chaga te gebruiken, is door er thee van te zetten. Volg onderstaande instructies om zelf chagathee met verse of gedroogde chaga of met een poeder of concentraat te maken.

Gedroogde chaga gebruiken

Als het je lukt om aan verse of gedroogde chaga te komen, volg dan dit recept:

1. Was de zwammen voorzichtig onder koud water en ontdoe ze met keukenpapier van vuil en modder.

2. Leg de zwammen in een steelpannetje gevuld met minstens een halve liter water en breng het geheel aan de kook.

3. Zet het vuur lager en laat de zwammen minimaal 20 minuten in het water sudderen. Voeg eventueel wat extra water toe.

Let op: grotere stukken chaga moet je langer laten trekken.

Poeder van chaga gebruiken

Je kunt ook heel makkelijk chagathee van poeder maken. Gebruik hiervoor per kop kokend water 2–3 theelepels chagapoeder en laat het mengsel minimaal 5 minuten trekken. Je kunt ook een cafetière gebruiken als je meerdere koppen chagathee wilt maken.

Tinctuur met chaga gebruiken

Chaga-tinctuur wordt meestal met een druppelaar ingenomen, maar zit soms ook in capsules. In beide gevallen is het doseren heel makkelijk. Bij dergelijke producten adviseren we je de meegeleverde instructies te volgen.

Hoeveel chaga moet je nemen?

De dosering is afhankelijk van het soort product dat je gebruikt en het effect dat je wilt ervaren. Volg deze richtlijnen bij het doseren van chagathee:

• Voor thee met gedroogde chaga: gebruik 3–4 kleine stukjes zwam (van ongeveer 3–5cm) voor 1 liter thee.

• Voor thee met chaga in poedervorm: gebruik 2–3 theelepels chagapoeder per kop thee.

• Voor chaga-tinctuur of -extract: volg de instructies die zijn aangegeven op de verpakking van je tinctuur of extract.

Hoelang duurt het voordat je het effect van chaga merkt?

Houd er rekening mee dat chaga geen onmiddellijk merkbaar effect heeft. Het geeft eerder een mild, prettig gevoel, net als bij het drinken van een gewone kop thee. De mogelijke voordelen van chagathee merk je ook niet meteen; net als met andere adaptogenen (zoals pollen of macapoeder), merk je ze pas na verloop van tijd als je het regelmatig gebruikt. Gebruik chaga minimaal 3-4 weken om van het effect te kunnen profiteren.

Hoe moet je chaga bewaren?

Gedroogde of verpulverde chaga kun je het beste in een luchtdichte verpakking bewaren. Bewaar het vervolgens op een droge, donkere plek (bijvoorbeeld in een keukenkastje of voorraadkast).

Curing Potten Voor Cannabis

(246)

Bekijken

Kan chaga bederven?

Verse chaga verwelkt vrij snel, net als andere paddenstoelen, en daarom wordt het ook meestal gedroogd of in poedervorm verkocht. Gedroogde chaga en chaga in poedervorm kun je minimaal 3 maanden bewaren als het in een luchtdichte verpakking zit en op een koele, droge en donkere plek wordt bewaard.

Conclusie — de wonderen van chaga

Je weet nu dat chaga al lange tijd onderdeel uitmaakt van diverse volksgebruiken vanwege de mogelijke gezondheidsvoordelen ervan. We weten echter nog niet precies hoe of in welke mate de effecten ervan tot stand komen, maar omdat het niet bedwelmend is en als veilig wordt beschouwd, kan het zeker een geweldig supplement zijn als je bewust met je gezondheid bezig bent.

Steven Voser

Steven Voser is een onafhankelijke cannabisjournalist met meer dan zes jaar ervaring in het schrijven over alles omtrent wiet: hoe je het kweekt, hoe je er optimaal van geniet, maar ook de groeiende industrie en het onduidelijke juridische landschap eromheen.

Lees bio