Tussenbelichting bij wiet: doen of laten?

Max Sargent

Cannabis Journalist & Psychedelics Expert

Max Sargent

Bijgewerkt op: 5 juni 2025

Tussenbelichting is een verlichtingstechniek waarbij je kweeklampen tussen het bladerdak van wietplanten installeert, in plaats van alleen boven de planten. Deze techniek wordt ook wel ICL (intercanopy lighting) genoemd. De methode wint aan populariteit onder kwekers die de oogst en de kwaliteit willen verhogen. Het ondersteunt namelijk de ontwikkeling van toppen aan de complete plant, niet enkel het bovenste deel.

In dit artikel leer je of je er goed aan doet om tussenbelichting te gebruiken. We leggen het idee erachter uit, vergelijken het met andere verlichtingsmethoden en gaan dieper in op de mogelijke voor- en nadelen. Zo kun je bepalen of het iets voor jou is.

• Definitie: Tussenbelichting is het gebruik van groeilampen tussen het bladerdak, meestal halverwege de planten. Deze lampen worden horizontaal geplaatst, zodat ze direct de binnenkant van het bladerdak belichten, waar de natuurlijke lichtdoordringing het laagst is.
• Doel: Het is de bedoeling om schaduw van de bovenste bladeren te compenseren. Zo bevorder je niet alleen de groei van gezonde toppen bovenin, maar over de gehele plant.
• Plaatsing: Je plaatst ze tussen rijen met planten, meestal wanneer de dichtheid hoog is of bij verticale teelt. LED kweeklampen zijn het meest gangbaar, vanwege hun compacte design en lage warmteafgifte.
• Meest geschikt voor: Tussenbelichting is vooral effectief bij volle bladerdaken, verticale kweekopstellingen en elke setup waar de ontwikkeling van lager gelegen toppen achterblijft door een gebrek aan licht.

Wat is tussenbelichting?

Tussenbelichting is een vorm van aanvullende verlichting, bedoeld om de middelste en lagere delen van wietplanten van licht te voorzien. In een traditionele setup komt het licht van bovenaf. Naarmate de plant groter en voller wordt, kunnen de bovenste bladeren het licht naar de onderkant van de plant blokkeren. Vanwege de extra lampen onder het bladerdak zorgt tussenbelichting ervoor dat de meest overschaduwde plantendelen aanvullend licht krijgen.

Bij wietteelt is licht essentieel voor de fotosynthese, topontwikkeling en productie van cannabinoïden. Wanneer de onderste takken niet genoeg licht ontvangen, blijven de toppen vaak klein, mager en bevatten ze maar weinig THC. Door lampen in het bladerdak te positioneren, verbeter je zowel de grootte als de kwaliteit van de toppen over de hele plant.

De verschillen met andere verlichtingstechnieken

In onderstaand overzicht zie je hoe tussenbelichting zich verhoudt tot vergelijkbare methoden:

Gerelateerd artikel

---

CBD, THC & CBG – Het Ontdekken Van Cannabinoïden

Waarom zou je tussenbelichting overwegen?

Bij standaard verlichting van bovenaf bereikt maar een beperkt deel van het licht de lagere takken. Dat is vooral een probleem bij rijpe planten met een vol bladerdak. Naarmate de planten groeien, zal de lichtintensiteit bij de lager gelegen delen aanzienlijk afnemen. Vaak resulteert dit in onderontwikkelde toppen en een ondermaatse oogst.

Tussenbelichting lost dit probleem op. Het levert namelijk aanvullend licht, daar waar dit het meest nodig is: binnen het bladerdak. Het werkt uitstekend in combinatie met de reguliere topbelichting, maar is geen vervanging. Wanneer je het goed aanpakt, kan tussenbelichting de oogst, kwaliteit en lichtintensiteit maximaliseren.

Je kunt natuurlijk de lichtintensiteit van de bovenbelichting verhogen, maar dat leidt mogelijk tot energieverspilling of lichtstress in de top van de plant. Tussenbelichting richt zich specifiek op de overschaduwde zones, zonder de bovenste toppen aan overmatig licht bloot te stellen.

Voordelen van tussenbelichting bij het kweken van wiet

Tussenbelichting kan de algehele gezondheid en productiviteit van planten verbeteren. Het verzekert namelijk een meer gelijkmatige lichtdekking over alle delen van de plant die toppen ontwikkelen. Hieronder lees je hoe tussenbelichting kan bijdragen aan een betere opbrengst, structuur en winstgevendheid, vooral in een teelt met een hoge plantdichtheid.

Grotere oogst en betere kwaliteit van de toppen

Tussenbelichting zorgt voor betere lichtpenetratie bij de middelste en lagere delen van de plant. In traditionele teeltsystemen produceren deze vaak ondermaatse toppen. Uit onderzoek op kasgewassen blijkt dat extra tussenbelichting de oogst met wel 30% kan verhogen wanneer het goed wordt toegepast (Trouwborst et al., 2010). Voor wietkwekers betekent dit een meer uniforme topstructuur in alle lagen van de plant.

En het gaat niet alleen om de hoeveelheid, want tussenbelichting bevordert ook compactere toppen met een hogere concentratie cannabinoïden. Een meer gelijkmatige lichtblootstelling resulteert in een efficiëntere fotosynthese van de hele plant. Dit draagt weer bij aan hogere THC percentages en de productie van terpenen; stoffen die belangrijk zijn voor de smaak en het aroma.

Betere groei en ontwikkeling van planten

Tussenbelichting is een uitstekende oplossing voor de schaduw die grote fan leaves bovenin de plant creëren. Door de plant aan de binnenkant te belichten, stimuleer je de fotosynthese in de gehele plant. Dit vermindert het aantal zwakke, kleine toppen rond de basis van de plant en bevordert de luchtstroom en structuur. Het resultaat? Een meer gelijkmatige groei van je planten, met stevigere lagere takken en minder 'popcorn' toppen.

Hogere winst per vierkante meter

Omdat je met tussenbelichting het licht efficiënter gebruikt, kan het de opbrengst van dezelfde oppervlakte verhogen. Met name wanneer je binnen kweekt of een verticale teelt hebt, waar elke vierkante meter telt, is dit een groot voordeel. De hogere opbrengst levert uiteindelijk soms wel 20 tot 40% meer winst per kweekronde op, simpelweg door de bestaande ruimte en planten optimaal te benutten.

Minder werk en minder plantenstress

Gebruik je tussenbelichting, dan hoef je misschien minder te snoeien of je bezig te houden met geavanceerde trainingsmethoden, zoals ScrOG (Screen Of Green). Door consistente verlichting in het hele bladerdak profiteren je planten van een meer evenwichtige groei. Zo hoef je ze minder onder handen te nemen, wat weer voor lagere arbeidskosten zorgt. Daarnaast heb je minder kans op stressgerelateerde problemen bij je planten, zoals hermafroditisme of een verminderde oogst.

Beste typen lampen voor tussenbelichting

Niet alle groeilampen zijn geschikt voor tussenbelichting en dat heeft vooral te maken met warmteafgifte en lichtdistributie. Beide factoren hebben invloed op zowel de plantgezondheid als de veiligheid. De beste lampen voor tussenbelichting zijn compact, efficiënt en geven minimale hitte af.

Stel jezelf bij het kiezen van lampen de volgende vragen:

• Wat zijn de afmetingen en indeling van je kweekruimte?
• Wat is de afstand tussen de planten en wanden van de kweekruimte?
• Hoe zit het met de luchtstroom in het bladerdak?
• Kamp je met beperkingen op de stroomvoorziening?
• Is de lamp dimbaar en instelbaar?

LED kweeklampen

LED balken zijn de meest voor de hand liggende en makkelijkste keuze als het om tussenbelichting gaat. Ze produceren nauwelijks warmte, waardoor je ze dichter op de plant kunt plaatsen zonder kans op verbranding of stress. Veel LED kweekbalken leveren full spectrum verlichting voor alle stadia van de levenscyclus van cannabis. Ze zijn energiezuinig, hebben een lange levensduur en zijn beschikbaar in allerlei maten, zodat ze in verschillende setups passen.

Fluorescentiebuizen

Een andere optie zijn fluorescentielampen, zoals T5 of compacte fluorescentielampen (CFL's). Ze blijven relatief koel en zijn vaak goedkoper dan leds. Ze produceren echter ook minder intens licht en gaan niet zo lang mee. Mogelijk zijn ze geschikt voor kleinschalige kwekers of wietkwekers met een beperkt budget. Houd er wel rekening mee dat je misschien meer van dit type lampen nodig hebt om hetzelfde effect te bereiken.

HID lampen die weinig warmte produceren

High Intensity Discharge-lampen (HID) worden meestal gebruikt voor bovenbelichting. Toch kun je HID lampen die weinig warmte produceren ook inzetten voor tussenbelichting. Dit is vooral zinvol bij grootschalige teelt. Daarbij moet je wel extra voorzichtig zijn vanwege de warmteafgifte. Gebruik dit soort lampen alleen als de kweekruimte is uitgerust met goede ventilatie en airco.

Hoe gebruik je tussenbelichting in je wietkweek?

Heb je eenmaal besloten om tussenbelichting te gebruiken, dan moet je wel weten hoe je dit goed aanpakt. Een verkeerde opstelling veroorzaakt namelijk meer problemen dan het oplost. Volg de onderstaande stappen om tussenbelichting te introduceren in je kweekruimte op een manier die niet alleen veilig en effectief is, maar ook aanpasbaar voor de verschillende stadia van groei.

Stap 1: Maak een plan voor de verlichting

Met een goede planning bespaar je jezelf uiteindelijk tijd, voorkom je fouten en krijg je betere resultaten van tussenbelichting.

Breng de teeltomgeving in kaart

Begin met het opmeten van je kweekruimte, de (verwachte) hoogte van je planten en het totale oppervlak van het bladerdak. Hoeveel lampen je nodig hebt, is afhankelijk van het aantal planten, hoe dicht ze op elkaar staan en hoe ver het bladerdak zich uitstrekt.

Let goed op overschaduwde plekken, waar de bladeren en takken weinig licht ontvangen. Vaak is dit ergens halverwege de plant of nog lager; dit is waar je de lampen voor tussenbelichting positioneert.

Houd rekening met mogelijke obstakels zoals een trellis, druppelsysteem of stokken die de installatie van de lampen kunnen belemmeren. Het helpt enorm als je een schets van de algehele layout maakt. Hierop kun je aangeven waar de lampen moeten komen en hoe je ze op het stroomnet aansluit.

Richtlijnen voor het plaatsen van lampen

Voor tussenbelichting moet je de lampen verticaal of in een licht omhoog gerichte hoek plaatsen. Het doel is om te zorgen voor zijbelichting ter aanvulling van de topbelichting.

Neem daarbij het volgende in overweging:

• Plaats de lampen ongeveer 30–60 cm boven de basis van de plant.
• Zorg dat ze bladeren en takken niet direct raken.
• Bevestig de kweekbalken op een gelijke afstand tussen de planten voor maximale dekking.
• Richt de lampen ietwat omhoog om hotspots te voorkomen.
• Let erop dat je de lampen niet direct op de hoofdsteel richt om verbleking te voorkomen.
• In teeltsystemen met meerdere lagen of zeer hoge planten kun je meer dan één vorm van tussenbelichting gebruiken. Plaats lampen dan wel zo uit elkaar dat overlapping of overmatige blootstelling aan licht wordt voorkomen.

Stap 2: Installeer de lampen

Nu je een goed plan op papier hebt, is het tijd om de lampen te plaatsen en aan te sluiten.

Materiaal

Je hebt het volgende nodig:

• geschikte lampen (LED- of fluorescentielampen)
• bevestigingsklemmen of beugels
• tie wraps of ophangkoorden
• verdeelstekkers met overspanningsbeveiliging
• verlengsnoeren
• tijdschakelaars of smart controllers

De installatie, stap voor stap uitgelegd

1. Bevestig de lampen: Hang de lichtbalken op aan verticale palen, zijwanden of het frame van je kweektent. Gebruik beugels of klemmen om ze stevig op hun plaats te houden. Zorg er daarbij voor dat ze niet loshangen of je planten raken.
2. Sluit de elektriciteit veilig aan: Plaats verlengsnoeren langs het frame of de wanden en let op dat ze uit de buurt van vocht blijven. Gebruik kabelgeleiders of tie wraps om zo netjes mogelijk te werken. Let op dat je niet te veel apparaten op één stopcontact aansluit; gebruik indien nodig meerdere stopcontacten.
3. Stel timers in: Gebruik plug-in tijdschakelaars om de verlichting in te stellen op hetzelfde schema als je standaard groeilampen. Zijn de lampen dimbaar? Dan kun je tijdens de vroege stadia een lage intensiteit selecteren en deze later verhogen.
4. Test de dekking: Zet het systeem aan en controleer de spreiding van het licht over het bladerdak. Pas indien nodig de hoek of positie van de lampen aan, zodat er geen plekken onbelicht blijven. Controleer ook of de gevoelige bladeren niet aan te fel licht worden blootgesteld.

Stap 3: Monitoren en aanpassen

Na het installeren van de lampen is het belangrijk dat je regelmatig checkt of alles goed verloopt tijdens de groei van je planten.

Observeer hoe de planten reageren

Houd je planten nauwlettend in de gaten, vooral de eerste dagen na het installeren van de lampen. Wees alert op tekenen van stress door te veel licht of warmte, bijvoorbeeld:

1. Verbleking: de bovenste bladeren kleuren bleek of wit.
2. Vergeling: dit begint bij de bladranden en verspreidt zich naar binnen.
3. Gekrulde of droge bladeren: de bladeren worden broos of gaan hangen.
4. Stretching: takken groeien weg van de lichtbron.

Deze tekenen wijzen erop dat het licht te intens is of te dicht op de planten hangt. Maak de nodige aanpassingen om schade aan je planten te voorkomen.

Je setup finetunen

Tijdens de groei van je planten moet je de lampen regelmatig bijstellen.

• Hang de lampen hoger naarmate de planthoogte toeneemt.
• Draai de balken naar buiten naarmate het bladerdak zich uitbreidt.
• Pas de lichtintensiteit aan als de lampen over dimmers beschikken.
• Draai de planten regelmatig om een gelijkmatige ontwikkeling te bevorderen.
• Let op dat de lampen te dicht op het bladerdak zitten, anders kunnen toppen verbleken of hotspots ontstaan.

Stap 4: Tussenbelichting integreren met andere groeifactoren

Verlichting is slechts één aspect van de teeltomgeving. Om de beste resultaten te behalen, moet je ook de juiste temperatuur, luchtvochtigheid, luchtstroom en CO₂-niveaus aanhouden.

De omgevingsfactoren optimaliseren

Met tussenbelichting introduceer je meer energie in je kweekruimte, waardoor de temperatuur en luchtvochtigheid kunnen stijgen. Een goede luchtstroom is daarom essentieel, want een te hoge temperatuur kan ten koste gaan van de plantgroei en zelfs brandgevaar opleveren.

Om problemen met de omgevingstemperatuur te voorkomen, is het volgende belangrijk:

• Gebruik ventilatoren om lucht door het hele bladerdak te laten circuleren.
• Houd de luchtvochtigheid op 45-60%.
• Houd een temperatuur van 22–25°C aan.
• Zorg dat er geen hotspots in de buurt van de lichtbalken ontstaan.
• Gebruik oscillerende ventilatoren of een luchtafvoersysteem om de luchtstroom op peil te houden. Dit gaat de ophoping van warmte tegen en verlaagt het risico op ziektes, hittegerelateerde groeiproblemen en brand.

Combineren met extra CO₂

Sterkere verlichting verhoogt de snelheid van de fotosynthese, maar alleen als er ook genoeg CO₂ beschikbaar is. Kweek je in een afgesloten ruimte met een hoge lichtsterkte, dan kun je overwegen om extra CO₂ toe te voegen.

Voor wiet geldt het volgende:

• Meestal zijn CO₂-niveaus van 800–1200 ppm effectief.
• Gebruik een CO₂-regelaar om het niveau op peil te houden.
• Verhoog de luchtstroom om de CO₂ over de ruimte te verdelen.
• Vermijd het gebruik van CO₂ in een slecht afgesloten kweekruimte, want het is niet effectief als de CO₂ kan ontsnappen.

Wanneer gebruik je tussenbelichting?

Tussenbelichting is niet geschikt voor zaailingen; het wordt pas nuttig als het bladerdak echt vorm begint te krijgen. De effectiviteit ervan is het hoogst als je planten zoveel bladeren hebben dat ze de onderste plantendelen overschaduwen.

Tijdens de vegetatieve fase

Wanneer je goed ontwikkelde planten hebt, kun je met tussenbelichting beginnen. Meestal hebben ze dan een hoogte van 30 tot 40 cm en krijgen de onderste bladeren al minder licht. Met tussenbelichting verhoog je de lichtpenetratie in een vroeg stadium, wat de groei van gehele wietplanten bevordert.

Naarmate het bladerdak zich uitbreidt

Zodra het bladerdak voller en voller wordt, krijgen de lagere delen van planten te weinig licht. Dit is een goed moment om tussenbelichting te introduceren of te verhogen. Meestal zitten planten dan op 30-40% van hun uiteindelijke grootte.

Tijdens de bloei voor een betere ontwikkeling van toppen

De energiebehoefte is het hoogst tijdens de bloeifase. Normaal gesproken ontvangen de lager gelegen toppen niet genoeg licht om zich volledig te ontwikkelen, maar tussenbelichting brengt daar verandering in. Het bevordert de grootte, dichtheid en de concentratie cannabinoïden van de complete plant en niet alleen de bovenste toppen.

Bij een hoge dichtheid van het bladerdak

Tussenbelichting is met name nuttig in een teelt met een hoge dichtheid. Denk aan het kweken in stapelrekken of dicht op elkaar geplaatste planten. In deze setups kunnen traditionele groeilampen de binnenste en onderste bladeren niet bereiken. Met behulp van tussenbelichting krijgen alle lagen van de plant genoeg licht. Zo kun je je resultaten verbeteren zonder je kweekopstelling compleet te veranderen.

Wat zijn de nadelen van tussenbelichting?

Deze vorm van verlichting kan zeer effectief zijn, maar brengt ook enkele uitdagingen met zich mee. Als wietkweker dien je rekening te houden met de volgende punten.

Het verhoogt de complexiteit van je setup

Het gebruik van tussenbelichting vraagt meer planning dan wanneer je alleen de standaard bovenbelichting gebruikt. Om te beginnen moet je de kweeklampen op de juiste hoogte en afstand hangen. Zo verzeker je een gelijkmatige dekking zonder hotspots te creëren. Het is ook heel belangrijk dat je de elektriciteitskabels veilig aanlegt, vooral in een vochtige omgeving. Meerdere vormen van verlichting onder controle houden, kan de dagelijkse werkzaamheden extra ingewikkeld maken en onbedoelde schade aan planten aanrichten.

Vooral als je weinig kaas hebt gegeten van elektriciteitsschema's of ruimtelijke planning, is de aanleg een tijdrovend proces. Maar door vanaf de start een goed uitgewerkt plan te volgen, kun je later veel problemen voorkomen. Bovendien kun je kiezen voor modulaire LED systemen, waarmee het makkelijker is om je setup tijdens het kweekproces uit te breiden of aan te passen.

Hogere initiële investeringen

Om je kweekruimte te voorzien van meer groeilampen, moet je natuurlijk ook meer geld uitgeven. Denk aan extra armaturen, ophangsystemen en mogelijk een uitbreiding van de stroomvoorziening. Deze hogere investering kan voor een kleinschalige kweek een obstakel zijn. Toch bestaat je beloning vaak uit een grotere oogst.

Mogelijke problemen met warmtebeheer

Leds produceren veel minder hitte dan oudere typen groeilampen. Maar de omgevingstemperatuur zal wel stijgen met meerdere LED kweeklampen bij het bladerdak. Zonder voldoende ventilatie of onderlinge afstand kunnen er hotspots ontstaan, wat de gezondheid van de planten kan aantasten.

Risico op lichtstress

Lichtstress kan een probleem worden wanneer je de lampen te dicht op elkaar plaatst, of een te hoge intensiteit gebruikt. Dit geldt vooral als je planten in bloei staan. De tekenen van lichtstress zijn krullende bladeren, verbleking of een vertraagde groei. Door de juiste afstanden aan te houden en dimbare lampen te kiezen, beperk je de kans op lichtstress en fotobleking.

Is tussenbelichting de moeite waard?

Tussenbelichting biedt duidelijke voordelen voor wietkwekers, met name bij hoge dichtheidsteelt en geavanceerde setups. Het bevordert de productie van toppen over het gehele bladerdak en maakt intensieve training van planten overbodig. In combinatie met hoogwaardige, moderne LED-technologie stelt het kwekers in staat om op een veilige en efficiënte wijze betere resultaten te behalen in dezelfde ruimte.

Toch is tussenbelichting niet voor iedereen even geschikt. Het vereist allereerst grotere investeringen en de installatie ervan is niet echt makkelijk. Daarbij moet je je kweek extra monitoren om problemen zoals warmteophoping of overmatige blootstelling aan licht voor te zijn. Wil je de opbrengst van een kleine of meerlaagse kweek verhogen? In dat geval kan de verbeterde kwaliteit en grootte van de toppen opwegen tegen de nadelen.

Kortom, hebben je planten een dichtbegroeid bladerdak en blijven de onderste toppen achter? Dan is tussenbelichting zeker het overwegen waard!